Osadnicy Golenhofen

Do wzorcowej wsi w Golęczewie przybyli osadnicy z kilku regionów Niemiec oraz paru innych krajów. Poniżej lista niemieckich mieszkańców Golenhofen, przygotowana na podstawie dokumentów z lat 1905-1945:

  • ankiety rekrutacyjne osadników
  • spisy podatkowe
  • księga szkolna – spis uczniów
  • akty zgonu

Warto tu wspomnieć, że dokumenty zawierają często informacje niepełne lub sprzeczne ze sobą. Część przybyszów wcześniej zmieniało miejsce zamieszkania – widać to, gdy w szkolnej księdze uczniów ich dzieci mają zapisane różne miejsca urodzin.

Dokumenty pozwoliły ustalić prawdopodobne miejsce pochodzenia zdecydowanej większości właścicieli gospodarstw. We wsi było też kilka czy nawet kilkanaście mieszkań „robotniczych” bez gospodarstwa – robotnicy rolni byli znacznie bardziej „płynnym” żywiołem, częściej się przeprowadzali. Dlatego też dla tych domów trudno ustalić nazwiska mieszkańców.

Stara numeracja domów i obecny adresOsadnicy i ich pochodzenie
Dom nr 1 – Kręta 3Początkowo Friedrich II Arwa – Szemlak k. Aradu, Węgry – dziś Semlac, Rumunia; zaś potem Theodor Durdel (ur. Gross Crien / Krzynia koło Słupska)
Dom nr 2 – Kręta 15Peter Rosinger – Szemlak k. Aradu, Węgry – dziś Semlac, Rumunia
Dom nr 3/4 (Tysiąclecia/Kręta)Georg Grünwald – Szemlak k. Aradu, Węgry – dziś Semlac, Rumunia
Friedrich I Arwa (prawdopodobnie to ten sam Friedrich Arwa spod nru 23) – Dobanovci, Slawonia-Węgry; dziś Serbia (pod Belgradem)
Dom nr 5 – Tysiąclecia 8bHeinrich II Arwa – ówczesne Węgry (albo Dobanovci – obecnie Serbia; albo Szemlak – obecnie Semlac, Rumunia)
Dom nr 6 – Tysiąclecia 15Erdmann Gatke, Łódź
Dom nr 7 – Tysiąclecia 9Ferdinand Kratz (Kraatz), ówczesna Rosja
Dom nr 8 – Tysiąclecia 7Andreas Schoppmeier – Neuenhofe koło Haldensleben, Saksonia-Anhalt, Niemcy
Dom nr 9 – Tysiąclecia 3/3aAugust Dannemann (kołodziej), Dardesheim koło Halberstadt, Saksonia-Anhalt
Dom nr 10 (kuźnia) – Tysiąclecia 1Gustaw Weniger (kowal), Borek Wielkopolski k. Koźmina, Poznańskie
Dom nr 11 – Dworcowa 48Emil Witting, Dielingen koło Lübbecke, Nadrenia-Westfalia
Dom nr 12 – Dworcowa 22 (wg pierwszej numeracji nr 12)
Dom nr 13 – Tysiąclecia 4Ernst Gottschling, Zimna Woda między Aleksandrowem i Łodzią, a następnie rodzina Wolter
Dom nr 14 – Tysiąclecia 2aMichael Schneider, Szemlak k. Aradu, Węgry – dziś Semlac, Rumunia
Dom nr 15 – Dworcowa 61Adolf Voigt – Schwaneberg koło Wanzleben, Saksonia-Anhalt, Niemcy; a następnie Wilhelm Huff z Breitenfelde/Przyborowo pow. Gniezno
Dom nr 16 – Lipowa 2Gustaw John – być może Krayn koło Liegnitz, Śląsk – Niemcy – obecnie Krajów koło Legnicy
Dom nr 17 – Lipowa 4Christian Hessel – Kaiserthal, gubernia taurydzka, pd. Rosja – dziś Zołota Dołyna k. Melitopolu, pd. Ukraina nad Morzem Azowskim
Dom nr 18 – Lipowa 6Friedrich Hessel – Kaiserthal, gubernia taurydzka, pd. Rosja – dziś Zołota Dołyna k. Melitopolu, pd. Ukraina nad Morzem Azowskim
Dom nr 19 – Lipowa 5Georg Stiedel – Hesselhurst, Badenia, Niemcy
Dom nr 20 – Lipowa 3Johann Arwa (prawdopodobnie ten sam co pod nrem 22) – choć wg informacji na pocztówce dom należał do osadników o nazwisku Fleischer.
Nr 21 – szkołaNauczyciel Richard Janetzky i Mathilde z d. Standke, w l. 1888-1894 mieszkali w Bukowcu (dziś Bucharzewo k. Sierakowa). Janetzky potem uczył w Psarskich – obecnie dzielnica Poznania.
Dom nr 22 – Dworcowa 57Johann Arwa – Dobanovci, Slawonia-Węgry; dziś Serbia (pod Belgradem)
Dom nr 23 – Dworcowa 55Friedrich I Arwa (prawdopodobnie ojciec Heinricha I Arwa spod nru 40) – Dobanovci, Slawonia-Węgry; dziś Serbia (pod Belgradem)
Dom nr 24 – Dworcowa 53Richard Köhler, Westdorf koło Quedlinburg (Saksonia-Anhalt, dziś część miasta Aschensleben)
Dom nr 25 – Dworcowa 51Friedrich II Hessel – Kaiserthal, gubernia taurydzka, pd. Rosja – dziś Zołota Dołyna k. Melitopolu, pd. Ukraina nad Morzem Azowskim
Dom nr 26 – Dworcowa 49Christian II Zimmer, a następnie Wilhelm? Zimmer; Steinmauern, Badenia
Dom nr 27 – Dworcowa 47Christian I Zimmer – Helmlingen, Badenia, Niemcy
Dom nr 28 – Dworcowa 45Nikolai Möllmann – zapewne krewny osadnika o tym samym nazwisku spod nr 42, zatem – Berestowo k. Bachmut, pd. Rosja – dziś Berestowe, wschodnia Ukraina (okręg doniecki)
Dom nr 29 – Dworcowa 43Matthias Staufer – Helmlingen, Badenia, Niemcy
Dom nr 30 – Dworcowa 39Christian Kautz (Kantz) – Helmlingen, Badenia, Niemcy
Dom nr 31 – Dworcowa 35Karl Heiland – Helmlingen, Badenia, Niemcy
Dom nr 32 – Dworcowa 33Gotthold Munack (miejsca urodzin dzieci – Senftenberg (pd. Brandenburgia) w 1892 i 1894; zaś ur. w 1904 – Lipsa Kreis Hoyerswerda)
Dom nr 33 – Dworcowa 24Friedrich Hasemeier – przybył z Delaware w Ohio w Ameryce, ale pochodził ze Schledehamm koło Osnabrück, Niemcy; zaś już w 1908 Christian II Zimmer – Steinmauern, Badenia, Niemcy; potem – rodzina Cawein z Ilbesheim bei Landau, Nadrenia-Palatynat
Dom nr 34 – Dworcowa 26Friedrich Krüger – rejon Konin/Turek/Kalisz – wówczas Rosja
Dom nr 35 – Dworcowa 28Prawdopodobnie Heinrich Pfahlert – Westfalia, Niemcy; zaś już w 1908 – Adam Kerth, Ilbesheim bei Landau, Nadrenia-Palatynat
Dom nr 36 – Dworcowa 30Alexander Müller – pd. Rosja (prawdopodobnie gubernia taurydzka; dziś pd. Ukraina nad Morzem Azowskim); zaś już w 1908 – Jakob Hamm
Dom nr 37 – Dworcowa 32/34 – dom robotniczy (Arbeiterhaus)
Dom nr 38 – Dworcowa 36Gustaw Specht – Berlin, Niemcy
Dom nr 39 – Dworcowa 38Wilhelm? Frey – Johannesruh, gubernia taurydzka, pd. Rosja – dziś Dołynśke k. Melitopola, pd. Ukraina nad Morzem Azowskim
Dom nr 40 – Dworcowa 40Heinrich I Arwa (syn Friedricha I Arwa spod nr 23) – Dobanovci, Slawonia-Węgry; dziś Serbia (pod Belgradem)
Dom nr 41 – Dworcowa 42 – dom robotniczy (Arbeiterhaus)prawdopodobnie Hermann Semch, robotnik kolejowy, z Buchwalde k. Senftenberg
Dom nr 42 – Dworcowa 44Jakob Möllmann – Berestowo k. Bachmut, pd. Rosja – dziś Berestowe, wschodnia Ukraina (okręg doniecki)
Dom nr 43 – Gospoda pod Złotą GwiazdąPoczątkowo Jakob Lasch z Kork w Badenii; a następnie Gustaw Radeck z Leszna
Dom nr 44/45 – Dworcowa 52/54 (wg pierwszej numeracji dom nr 12)Gerhard Kramer (piekarz i mistrz budowlany), Prinzenau Kreis Obornik – Przecław koło Pamiątkowa
Dom nr 46/47 – Tysiąclecia 6/8 – dom robotniczy (Arbeiterhaus)Andreas Ludwig
Julius Blaschke (szewc)
Dom nr 48 – Dworcowa 29/31  – dom robotniczy (Arbeiterhaus)
Dom kolejowy Dworcowa 21

Ponadto, dokumenty wspominają liczne nazwiska, których nie udało mi się połączyć z konkretnymi adresami. Można przypuszczać, że w większości są to robotnicy rolni, a nie samodzielni gospodarze.

Friedrich Busler, robotnik
August Dachwitz, Zbiersk k. Stawiszyna, powiat Kalisz
Gottlieb Friedke, wymiernik, ur. Hessendorf powiat Guben
August Goepper, Kork, Badenia
Frederike Helmdag, robotnica, ur. w Westdorf powiat Quedlinburg
Heinrich Keller, robotnik
Johann Keller, Dobanovce, Slawonia (dziś Serbia)
Konrad Keller, robotnik
Michael Klein, robotnik, Szemlak k. Aradu, Węgry – dziś Semlac, Rumunia
Robert Laube, robotnik, Buszewo k. Szamotuł?
Karl Lauer
Eugen, Richard i Karl Leiner, Ilbesheim bei Landau, Nadrenia-Palatynat
August i Pauline Mittelstädt, gospodarze
Karl Rieger, gospodarz
Walter i Elżbieta Romann?, Berlin
Friedrich Russler
Paul Schilling, gospodarz
August Schwandt, gospodarz/rencista, Marienthal, Rosja (prawdopodobnie Sowietskoje k. Saratowa nad Wołgą)
Wilhelm Schwandt, Żubardź – obecnie Łódź
Hermann Semch, pracownik kolei, ur. Buchwalde k. Senftenberg
Samuel Sommerfield, kowal – Drzonek k. Obornik?
Otto Steinke
Roman Schulz, Łódź?
NN Vetter, gospodarz, wcześniej zam. w Grune / Gronowo pod Lesznem
Adam i Elżbieta Widiger
Gustaw Wojatschke, Kalisz

Reinhold Walter