Dawny majątek i dwór

Przez stulecia w Golęczewie znajdowała się siedziba niewielkiego majątku – dwór, wielokrotnie przebudowywany, w tym samym miejscu być może od setek lat. Tu rezydowali właściciele wsi, tak często zmieniający się w XIX wieku.

Nie udało mi się dotrzeć do żadnych zdjęć dawnego dworu. Na szczęście, niemiecka mapa z końca XIX w. szczegółowo prezentuje pierwotny plan posiadłości. Przed dworem był obszerny majdan, zabudowany ze wszystkich stron budynkami gospodarczymi. Na środku majdanu była rabata, pewnie z kwiatami (półkolisty kształt). Z majdanu odchodziło kilka dróg, w tym na pd.wsch. w kierunku dawnego folwarku Nepomucenowo (obecna ulica Kręta). Pomiędzy dworem a stawem i strumieniem był park czy ogród z alejkami.

Majątek w 1901 r. z rąk ostatniego właściciela (Zygmunta Błociszewskiego) przeszedł w ręce Komisji Kolonizacyjnej, a po kilku latach zlikwidowano jego odrębność, włączając go administracyjnie do wsi wzorcowej Golenhofen. Zaniedbany dwór został przebudowany. Jego dwa skrzydła podzielono na osobne domy (dziś są to widoczne znad stawu budynki pod adresami: Kręta 15 i Kręta 3) – zaś łączący je łącznik został zburzony. Patrząc na detale domu pod adresem Kręta 15 przypuszczam, że pierwotny budynek dworu mógł pochodzić z okolic lat 1860-1880.

Pewne pojęcie o wyglądzie dworu daje ten rysunek, wykonany prawdopodobnie na podstawie zdjęcia z 1906 roku. Dwa domy, widziane pod północy, są tutaj jeszcze połączone zrujnowanym łącznikiem. Źródło: „Ansiedlunsgdorf Golenhofen”, H. Schwochow, 1908

Źródła podają, że cztery figury z parku dworskiego zostały przeniesione do ozdobnej studni-ujęcia wody, postawionej przed golęczewską szkołą (obecnie studnia nie istnieje). Figury miały ponoć symbolizować Wojnę, Handel, Rzemiosło i Sztukę.

Kolejną pozostałością golęczewskiego majątku jest kamienny budynek przy Tysiąclecia 13, pełniący dawniej rolę czworaków dla pracowników majątku.

Inne budynki zostały zburzone lub zaadaptowane na potrzeby osadników jako domy mieszkalne, jak:

  • istniejący do ok. 2015 r. dom nr 5 (obecnie Tysiąclecia 8b)
  • istniejący do lat 70-tych? dom nr 7 (obecnie posesja Tysiąclecia 9)
  • istniejący do lat 70-tych? bliźniaczy dom nr 3/4 na rogu Tysiąclecia i Krętej

Zobacz wpisy

1861: XIX-wieczne Golęczewo na mapie katastralnej

Kilkanaście domów wzdłuż dzisiejszej ul. Tysiąclecia, oraz zabudowania majątku nad stawem – taki obraz wsi przedstawia szczegółowa mapa katastralna, dostępna w poznańskim Archiwum Państwowym. Golęczewo sprzed 160 laty było naprawdę bardzo podrzędną miejscowością! Mapa jest „wielowarstwowa”. Została stworzona w 1861 r., ale na podstawie starszej mapy z 1847 r., przy…

1897: tak wyglądały zabudowania golęczewskiego majątku

Stajnie, obory, stodoły – wszystko to mieściło się pomiędzy obecnymi ulicami: Krętą, Cichą, Stolarską i Krzywą. Rozplanowanie zburzonych przed ponad 100 laty budynków majątku udało mi się zrekonstruować dzięki rysunkowi w polisie ubezpieczeniowej z 1897 r. BudynekMateriał / dachWymiary (w stopach) dł. x szer. x wys.1/ Dom mieszkalny (dwór)Murowany, kryty…

1908: Golęczewo w rysunkach nieznanego artysty

Dawny dwór, wiatrak pompy wodnej, stara remiza – rysunki tych obiektów Golęczewa zawiera wydana w Lesznie niemiecka broszura propagandowa. Jej autorem jest H. Schwochow. „Ansiedlunsgdorf Golenhofen” to wydana dla potrzeb patriotycznego nauczania szkolnego broszura, opisująca dzieje niemieckiej kolonizacji na wschodzie. Co dla nas ważne, jest tam rozdział o niemieckiej wsi…

Nad stawem golęczewskiego majątku

Staw przy ul. Tysiąclecia dawniej stanowił centrum Golęczewa. Na fragmencie pocztówki z ok. 1910 r. widzimy pozostałości golęczewskiego majątku – dworski park i zabudowania gospodarcze, po których dziś nie ma śladu. Na pierwszym planie starego zdjęcia pod pompą pozuje mężczyzna z pieskiem. Po drugiej stronie stawu, z lewej strony zdjęcia,…

1875: sposób na myszy z golęczewskiego majątku

Jak zwalczał polne myszy Theodor Bayer, właściciel Golęczewa? O tym dowiadujemy się z pewnego czasopisma gospodarskiego, wydanego w 1875 roku. Theodor Bayer był emerytowanym oficerem pruskiej armii. Jako właściciel golęczewskiego majątku, utrzymywał dobre stosunki z Polakami (miał żonę Polkę). Poniższy artykuł o tytule „Neue Vertilgungsart der Feldmäuse” pochodzi z wydanej…