Gustawa Janicka, z Golęczewa przez Ravensbrück i Oświęcim

O przedwojennej kierowniczce szkoły w Golęczewie dotychczas nie było wiadomo zbyt wiele. Jedno zdjęcie, strzępy wspomnień najstarszych Golęczewian. Teraz dowiadujemy się dużo więcej – chociaż wciąż są to suche fakty, poruszające wyobrażnię. Ile musiała przeżyć kobieta, która przeszła Fort VII, dwa razy Ravensbrück, do tego Oświęcim i Majdanek? Na początku poszukiwań wiedziałem tyle, że GustawaCzytaj dalej „Gustawa Janicka, z Golęczewa przez Ravensbrück i Oświęcim”

Henryka Wygachiewicz-Rewers: Wspomnienia cz. 2 – życie szkolne i społeczne

Oto druga część wspomnień golęczewskiej seniorki, nagranych w 2003 roku. Mieszkanka domu przy Tysiąclecia 2a opowiada o golęczewskiej szkole, uroczystościach i zabawach w gospodzie, a także o zwyczaju chodzenia „po proszonym”. Życie szkolne W ciągu roku szkolnego wciąż coś się działo. Wrzesień, październik i na 11 listopada już akademia. Na gwiazdkę jasełka. Na jasełka potrzebowaliśmyCzytaj dalej „Henryka Wygachiewicz-Rewers: Wspomnienia cz. 2 – życie szkolne i społeczne”

Henryka Wygachiewicz-Rewers: Wspomnienia cz. 1 – relacje z niemieckimi sąsiadami

W kwietniowy dzień 2003 roku ze śp. Henryką Rewers rozmawiał Damian Weymann, pytając o wspomnienia z przedwojennego Golęczewa i wysiedlenie podczas II wojny. Po ponad 20 latach, na podstawie nagrania z tego wywiadu, zredagowałem wybrane fragmenty o życiu w Golęczewie. To prawdziwy skarb – bezpośrednia relacja świadka tamtych odległych już czasów. Opowiada Henryka Wygachiewicz-Rewers (1923Czytaj dalej „Henryka Wygachiewicz-Rewers: Wspomnienia cz. 1 – relacje z niemieckimi sąsiadami”

1910: Tak Golęczewo bawiło się na szkolnym festynie

W urzędowych czasopismach zdarzają się perełki. Wydanie Kreisblatt des Kreises Posen-West (urzędowej gazety powiatu zachodniopoznańskiego) z 4 sierpnia 1910 zawiera obszerną i barwną relację ze szkolnego święta w Golenhofen. Są tu opisy zabaw, a także podniosła atmosfera święta ku czci cesarza. Przenieśmy się do wakacyjnego Golęczewa z roku 1910… (tłumaczenie Grzegorz Grupiński). Golenhofen, 2 sierpnia.Czytaj dalej „1910: Tak Golęczewo bawiło się na szkolnym festynie”

1905: Co śpiewały dziewczyny przy golęczewskiej studni

11 czerwca 1905 roku, w niedzielę Zielonych Świątek, Golęczewo odwiedził niejaki O. (Oskar?) Frederich, korespondent wydawanego w Berlinie czasopisma “Das Land”. Wzorcowa wieś Komisji Osadniczej była już w większości zasiedlona, choć wciąż jeszcze nosiła nazwę Golentschewo. Pan Frederich zawarł w obszernym reportażu szczegółowy opis wsi, która wkrótce zostanie urzędowo przemianowana na Golenhofen. Chociaż ton artykułuCzytaj dalej „1905: Co śpiewały dziewczyny przy golęczewskiej studni”

Rynek w Golęczewie jak spod igły

Rok 1903, może 1904? Centralny plac niemieckiej wsi wzorcowej niemal gotowy. Zamieszczona w propagandowym wydawnictwie fotografia daje pojęcie o rozmachu inwestycji Komisji Osadniczej w Golęczewie. „Zwanzig Jahre deutscher Kulturarbeit: 1886-1906 : Tätigkeit und Aufgabenneupreußischer Kolonisation in Westpreußen und Posen” to wydane w 1907 roku dzieło promujące osiągnięcia niemieckiej kolonizacji na wschodzie, czyli w dużej mierzeCzytaj dalej „Rynek w Golęczewie jak spod igły”

1928: Wizytacja golęczewskiej szkoły

Czworo brudnych dzieci, trzynaścioro zawszonych, ze świerzbem – pięcioro… Ale sam budynek – generalnie na plus. Na podstawie niepozornej teczki „Akt Lekarza Powiatowego Powiatu Poznańskiego” możemy sobie wyrobić obraz golęczewskiej szkoły sprzed stulecia. Akta Archiwum Państwowego w Poznaniu zawierają zapisy urzędowych wizytacji, odbywanych w latach międzywojennych. Najstarszy dokument pochodzi z 1925 roku, ale najpełniejsza relacjaCzytaj dalej „1928: Wizytacja golęczewskiej szkoły”

1940: Szkoła w czasie okupacji

Początek wojny zastał golęczewską szkołę w trakcie przebudowy. W 1940 roku budynek stał pusty, a o jego stanie szczegółowo informuje niemiecki protokół inwentaryzacyjny, zachowany w poznańskim Archiwum Państwowym. Później w szkole uczyły się wyłącznie niemieckie dzieci, o czym opowiedział mi nieco pan Bronisław Goch, mieszkaniec Golęczewa. „Zachodnia połowa budynku znajduje się w przebudowie i nieCzytaj dalej „1940: Szkoła w czasie okupacji”

1906: Jules Huret odwiedza golęczewską szkołę

„Jedyna klasa jest doskonale czysta. Na białych ścianach krótki fryz, przedstawiający małe dziewczynki…”. Oto kolejna część relacji francuskiego dziennikarza Julesa Hureta w Golęczewie – tym razem poświęcona wizycie w szkole. Jest to fragment książki „De Hambourg aux marches de Pologne”. Tłumaczenie: Grzegorz Grupiński. Nauczycielem w Golęczewie był w tym czasie Richard Janetzky, ale być możeCzytaj dalej „1906: Jules Huret odwiedza golęczewską szkołę”

1919: 62 posłów polskiego Sejmu zwiedza Golęczewo

Golęczewo jeszcze niemieckie, a już pod polskim panowaniem. Taką wieś zwiedzała wielka grupa posłów polskiego Sejmu w zaledwie kilka miesięcy po Powstaniu Wielkopolskim. Relację z tej wizyty, zawierającą bardzo ciekawe spostrzeżenia, można przeczytać w wydawanym w Cieszynie czasopiśmie „Rolnik Śląski”, wydanie z 1 lipca 1919 r. Z artykułu w innym tytule prasowym wiemy, że wizytacjaCzytaj dalej „1919: 62 posłów polskiego Sejmu zwiedza Golęczewo”