1916: Pamiątka z Knyszyna od Ericha Piefke

Jedno zdjęcie a kawał historii. Zakupiona na aukcji na e-bayu fotografia to jak e-mail wysłany z odległej przeszłości. Nadawca „e-maila”, Erich Piefke, nie żyje od ponad stu lat. Dzięki internetowym poszukiwaniom udało się odcyfrować jego tożsamość.

Podpis na rewersie zdjęcia głosi: „Andenken an das Russenkommando beim Pionierkommando im Warthelager bei Posen. Skalitz, Vize-Feldwebel E. Piefke, Februar 1916“. W tłumaczeniu: „Na pamiątkę Russenkommando („rosyjskiego komando”) przy Pionierkommando na poligonie Warthelager (Biedrusko) pod Poznaniem. Skalitz, starszy sierżant Erich Piefke, luty 1916”.

Zacznijmy od miejsca wykonania zdjęcia.

Skalitz to wcześniej Knyszyn (niem. Knischin), wieś mieszcząca się dawniej o kilka kilometrów na wschód od Golęczewa, między Chludowem i Chojnicą.

Mapa z 1836 roku podaje ilość mieszkańców. Warto zwrócić uwagę, że Knyszyn (178) był wtedy większy od Golęczewa (143).

Kiedy na początku XX w. armia niemiecka stworzyła tu poligon, kilka wsi zostało wysiedlonych, a ich zabudowania częściowo pozostawione, do wykorzystania w trakcie ćwiczeń. Miejscowościom nadano nazwy na pamiątkę miejsc chwały pruskiego oręża. I tak, Knyszyn stał się Skalitz, od bitwy pod Czeską Skalicą w 1866 roku, gdzie Prusacy pobili Austriaków.

Muszę tu wspomnieć, że to jedyna znana mi dotąd fotografia z Knyszyna!

Zabudowania Knyszyna na pruskiej mapie wojskowej z przełomu XIX/XX wieku. Na współczesnym zdjęciu z map Google widać przebieg dawnych dróg, a w gęstej kępie drzew zachował się zarośnięty staw, widoczny również na mapie. Po zabudowaniach z fotografii z 1916 r. nie ma śladu.

Zdjęcie przedstawia trzech pruskich wojskowych w mundurach Landsturmu, czyli pospolitego ruszenia. Skąd więc w podpisie – „rosyjskie komando” czy „dowództwo Rosjan” pod Poznaniem, w środku I wojny światowej? Otóż Russenkomando to nic innego, jak niemiecki personel wojskowy, przydzielony do strzeżenia rosyjskich jeńców wojennych. Zresztą było to często zadaniem Landsturmu.

Dystynkcje wskazują, że Erich Piefke to ten na środku

A teraz to, co najciekawsze. Z dużym prawdopodobieństwem udało się ustalić dalsze losy bohatera zdjęcia z Knyszyna. Erich Piefke ma na kołnierzyku wyszytą liczbę „28” i rzymską cyfrę „V”. „28” oznacza batalion piechoty Landsturmu Lauban-Hirschberg (Lubań-Jelenia Góra), a piątka to korpus V armii w Poznaniu. Internetowe listy strat niemieckiej armii (Verlustlisten) wspominają dwóch żołnierzy o tym imieniu i nazwisku, w tym jednego z Lauban/Lubania. A zatem to on! Według tych informacji, Erich Piefke zginął na wojnie. Zagadką pozostaje zapisana tam data śmierci – 13 listopada 1918. To dwa dni po zakończeniu wojny, ale być może data dotyczy np. wpisu do akt.

Dziękuję Frankowi Rohowskiemu za pomoc w „rozszyfrowaniu” zdjęcia.

Podobne