Historia 1919-1945 – Golęczewo

1939: Miłość poety w Golęczewie

Poezja romantyczna w Golęczewie, w przededniu II wojny – brzmi intrygująco. Na wiersze Jana Króla trafiłem zupełnym przypadkiem. Jak miała na imię muza młodego poety? Jan Główka (od 1980 r. używał nazwiska Król; fot. Zamosconline.pl) urodził się w 1918 roku w przysiółku Grobla Nawoska koło wsi Nawóz na Roztoczu. Po II wojnie stał się znanyCzytaj dalej „1939: Miłość poety w Golęczewie”

Lata 20, lata 30te: Album Stanisławy Zuban i rodziny Woźniak

Zdjęcia z archiwum rodziny Woźniak prezentują Golęczewo lat 20 i 30-tych. Oglądamy je tutaj dzięki uprzejmości pani Stanisławy (Steni) Zuban, wnuczki Michała i Magdaleny Woźniaków. Michał Woźniak i Magdalena z d. Antkowiak poznali się w Zagłębiu Ruhry, dokąd wyjechali za chlebem. W Westfalii, przed I wojną, przyszły na świat ich dzieci, w tym Rozalia (ur.Czytaj dalej „Lata 20, lata 30te: Album Stanisławy Zuban i rodziny Woźniak”

Gustawa Janicka, z Golęczewa przez Ravensbrück i Oświęcim

O przedwojennej kierowniczce szkoły w Golęczewie dotychczas nie było wiadomo zbyt wiele. Jedno zdjęcie, strzępy wspomnień najstarszych Golęczewian. Teraz dowiadujemy się dużo więcej – chociaż wciąż są to suche fakty, poruszające wyobrażnię. Ile musiała przeżyć kobieta, która przeszła Fort VII, dwa razy Ravensbrück, do tego Oświęcim i Majdanek? Na początku poszukiwań wiedziałem tyle, że GustawaCzytaj dalej „Gustawa Janicka, z Golęczewa przez Ravensbrück i Oświęcim”

Badania sondażowe „Pomostu” na golęczewskim cmentarzu

1 sierpnia br. Pracownia Badań Historycznych i Archeologicznych „Pomost” z Poznania prowadziła poszukiwania zbiorowego pochówku żołnierzy niemieckich z 1945 r. Punktem wyjścia do badań były zachowane relacje dwóch mieszkanek wsi, które były świadkami zaimprowizowanego pogrzebu. W komunikacie „Pomostu” czytamy: „Celem tych prac jest ujawnienie zbiorowego pochówku żołnierzy niemieckich, a w dalszej kolejności ekshumacja i przeniesienieCzytaj dalej „Badania sondażowe „Pomostu” na golęczewskim cmentarzu”

Henryka Wygachiewicz-Rewers: Wspomnienia cz. 3 – II wojna

Przed nami trzecia część wspomnień Henryki Rewers z Tysiąclecia 2a, nagranych w 2003 roku. Pani Henryka opowiada szczegółowo, jak przebiegało wysiedlenie rodziny Wygachiewiczów z Golęczewa. Wysiedlenie z Golęczewa Wysiedlenia zaczęły się jakoś latem 1941 roku. Pierwsi wysiedleni zostali Janakowski, Styczyński i Cyplik. U nas nie było raczej wywózki do Generalnej Guberni, tak jak z miast.Czytaj dalej „Henryka Wygachiewicz-Rewers: Wspomnienia cz. 3 – II wojna”

Henryka Wygachiewicz-Rewers: Wspomnienia cz. 2 – życie szkolne i społeczne

Oto druga część wspomnień golęczewskiej seniorki, nagranych w 2003 roku. Mieszkanka domu przy Tysiąclecia 2a opowiada o golęczewskiej szkole, uroczystościach i zabawach w gospodzie, a także o zwyczaju chodzenia „po proszonym”. Życie szkolne W ciągu roku szkolnego wciąż coś się działo. Wrzesień, październik i na 11 listopada już akademia. Na gwiazdkę jasełka. Na jasełka potrzebowaliśmyCzytaj dalej „Henryka Wygachiewicz-Rewers: Wspomnienia cz. 2 – życie szkolne i społeczne”

Henryka Wygachiewicz-Rewers: Wspomnienia cz. 1 – relacje z niemieckimi sąsiadami

W kwietniowy dzień 2003 roku ze śp. Henryką Rewers rozmawiał Damian Weymann, pytając o wspomnienia z przedwojennego Golęczewa i wysiedlenie podczas II wojny. Po ponad 20 latach, na podstawie nagrania z tego wywiadu, zredagowałem wybrane fragmenty o życiu w Golęczewie. To prawdziwy skarb – bezpośrednia relacja świadka tamtych odległych już czasów. Opowiada Henryka Wygachiewicz-Rewers (1923Czytaj dalej „Henryka Wygachiewicz-Rewers: Wspomnienia cz. 1 – relacje z niemieckimi sąsiadami”

Edward Wojciechowski, Czesław Fijak – przywrócić twarze ofiar wojny

Na pamiątkowej tablicy pod figurą NMP widnieje kilka nazwisk polskich ofiar II wojny światowej. Dwie z nich odnajdziemy na fotografii z rodzinnego archiwum Jerzego Maciaszka. Rodzina Wojciechowskich sprowadziła się do Golęczewa prawdopodobnie w 1922 roku, wkrótce po narodzinach syna Edwarda. Wojciech i Julianna z d. Kolata kupili gospodarstwo i dom na Dworcowej 44. W 1928Czytaj dalej „Edward Wojciechowski, Czesław Fijak – przywrócić twarze ofiar wojny”

1940: Naziści filmują w Golęczewie

Zachowane filmowe ujęcia z czasów II wojny, nawet w większych miastach, należą do rzadkości. Myśl o tym, że gdziekolwiek istnieje tak stare nagranie z Golęczewa, wydawałaby się nierealna. A jednak! W propagandowym filmie, nakręconym na zlecenie NSDAP i Reichsjugendführung, odnalazłem kilkunastosekundowy fragment nagrany w okupacyjnym Golenhofen. Niemy film „Ostland – deutsches Land” (Wschodnia kraina –Czytaj dalej „1940: Naziści filmują w Golęczewie”

Irena Kuberacka-Kozieł: Wspomnienie o rodzinie Wolter

Niemiecka rodzina Wolter mieszkała do 1945 roku w skromnym domu na ul. Tysiąclecia 4. W czasie wojny pracowała u nich Irena Kuberacka(-Kozieł). Wspomnienie o pracy u Wolterów, zachowane w pamięci rodziny, pokazuje jak trudnych wyborów musieli ludzie dokonywać podczas wojny – również Niemcy. Informacje spisała ze wspomnień rodziny wnuczka Ireny, Magdalena Kozieł-Zaworska (której serdecznie dziękuję).Czytaj dalej „Irena Kuberacka-Kozieł: Wspomnienie o rodzinie Wolter”