Niemcy besarabscy w Golęczewie

31 sierpnia br. naszą wieś odwiedzili przedstawiciele Bessarabiendeutscher Verein – stowarzyszenia upamiętniającego tradycje społeczności Niemców besarabskich. Ich wizyta, w przeddzień rocznicy napaści Niemiec na Polskę, była okazją do rozmowy o pobycie kilku rodzin z tej grupy w trakcie II wojny światowej w Golęczewie.

W latach 1940-1942, na mocy decyzji niemieckich władz okupacyjnych, polscy gospodarze zostali pozbawieni własności, a na ich miejscu pojawili się nowi właściciele: bracia Sulz (Lipowa 4 i Lipowa 6), Traugott Wahler (Lipowa 5) oraz Schwaderer (nieznana lokalizacja). Choć rzecz jasna, ich obecność w Poznańskiem była efektem niemieckiego najazdu na Polskę, warto mieć świadomość, że nie znaleźli się tu z własnej woli.

Mieszkający w Besarabii (dzisiejsza Republika Mołdawii i pd. zach. skrawek Ukrainy) Niemcy zostali w 1940 roku przymusowo wysiedleni na mocy niesławnego aktu Ribbentropp-Mołotow. ZSRR i nazistowskie Niemcy, poza IV rozbiorem Polski, ustaliły między sobą, że należąca wówczas do Rumunii Besarabia przejdzie pod sowieckie panowanie, a tamtejsza niemieckojęzyczna ludność będzie ewakuowana do Rzeszy. W ślad za tą decyzją, ponad 90 000 ludzi (!), najpierw wozami a potem statkami w górę Dunaju, migrowało do obozów przesiedleńczych, by potem otrzymać przydział gospodarstw – najczęściej gdzieś w okupowanej Polsce.

Te parę rodzin trafiło do Golęczewa. Wedle relacji mieszkańca wsi Bronisława Gocha, jego rodzina wyrzucona ze swojego domu nadal w nim bywała… jako siła robocza przydzielona do pomocy przez władze. I co zaskakujące, podobno relacje z „okupacyjnym” gospodarzem Sulzem były zupełnie poprawne.

Wizyta Sigrid Standke i Olafa W. Schultze z Bessarabiendeutscher Verein była efektem wcześniejszych kontaktów, dzięki którym udało się nam wspólnie zidentyfikować dane besarabskich rodzin, mieszkających przez kilka lat w Golęczewie, a nawet nawiązać kontakt z jednym z ich potomków.

Wycieczka po Golęczewie była okazją do przedstawienia gościom historii wsi wzorcowej Golenhofen, ale również – do rozmowy o polskich ofiarach wojny II światowej, upamiętnionych tablicą pod figurą NMP.