Tutaj dowiesz się, co nowego w serwisie. Zapraszam też do śledzenia strony Golęczewo, Golenhofen na Facebooku.
1914: Podoficer Kämpe odwiedza starego ojca w Golęczewie
„Pociąg się zatrzymał, a z zewnątrz dobiegł dźwięk „Goo-lähn-hoo-fähn”. Wilhelm Kämpe otrząsnął się z zamyślenia i wysiadł”. Wszystko wskazuje na to, że krzepiąca niemiecki patriotyzm nowela „Erlöser Krieg” jest literacką fikcją. Ale oddane z dużą dokładnością realia Golęczewa wskazują, że jej autor przechadzał się osobiście ulicami wsi. Wzmianek w prasie,…
Toniszewo, Golęczewo – dwa dwory, jedna historia
Parę kilometrów za Wągrowcem, we wsi Toniszewo, znajduje się zaniedbany dwór. Z Golęczewem wiążą go nie tylko osoby właścicieli. Dwór w Toniszewie daje wyobrażenie, jak mógł wyglądać ten golęczewski, którego pozostałości możemy oglądać przy ulicy Krętej. 19 czerwca 1885 r. zmarł Theodor Bayer, właściciel majątku w Golęczewie, emerytowany oficer pruskiej…
1939: Miłość poety w Golęczewie
Poezja romantyczna w Golęczewie, w przededniu II wojny – brzmi intrygująco. Na wiersze Jana Króla trafiłem zupełnym przypadkiem. Jak miała na imię muza młodego poety? Jan Główka (od 1980 r. używał nazwiska Król; fot. Zamosconline.pl) urodził się w 1918 roku w przysiółku Grobla Nawoska koło wsi Nawóz na Roztoczu. Po…
Lata 20, lata 30te: Album Stanisławy Zuban i rodziny Woźniak
Zdjęcia z archiwum rodziny Woźniak prezentują Golęczewo lat 20 i 30-tych. Oglądamy je tutaj dzięki uprzejmości pani Stanisławy (Steni) Zuban, wnuczki Michała i Magdaleny Woźniaków. Michał Woźniak i Magdalena z d. Antkowiak poznali się w Zagłębiu Ruhry, dokąd wyjechali za chlebem. W Westfalii, przed I wojną, przyszły na świat ich…
Gustawa Janicka, z Golęczewa przez Ravensbrück i Oświęcim
O przedwojennej kierowniczce szkoły w Golęczewie dotychczas nie było wiadomo zbyt wiele. Jedno zdjęcie, strzępy wspomnień najstarszych Golęczewian. Teraz dowiadujemy się dużo więcej – chociaż wciąż są to suche fakty, poruszające wyobrażnię. Ile musiała przeżyć kobieta, która przeszła Fort VII, dwa razy Ravensbrück, do tego Oświęcim i Majdanek? Na początku…
Co się dzieje pod Złotą Gwiazdą – wywiad z właścicielami golęczewskiej gospody
Od kilku lat w centralnym punkcie Golęczewa zachodzą widoczne zmiany. Wybudowany w 1902 roku neobarokowy budynek dawnego zajazdu, ważny element fischerowskiej wsi wzorcowej Golenhofen, dziś znów lśni nowością. O przebiegu renowacji i planach wykorzystania zabytku rozmawiam z Małgorzatą i Jakubem Kaźmierowskimi, właścicielami obiektu od 2016 roku. Grzegorz Grupiński: Jesteśmy w…
Badania sondażowe „Pomostu” na golęczewskim cmentarzu
1 sierpnia br. Pracownia Badań Historycznych i Archeologicznych „Pomost” z Poznania prowadziła poszukiwania zbiorowego pochówku żołnierzy niemieckich z 1945 r. Punktem wyjścia do badań były zachowane relacje dwóch mieszkanek wsi, które były świadkami zaimprowizowanego pogrzebu. W komunikacie „Pomostu” czytamy: „Celem tych prac jest ujawnienie zbiorowego pochówku żołnierzy niemieckich, a w…
Henryka Wygachiewicz-Rewers: Wspomnienia cz. 3 – II wojna
Przed nami trzecia część wspomnień Henryki Rewers z Tysiąclecia 2a, nagranych w 2003 roku. Pani Henryka opowiada szczegółowo, jak przebiegało wysiedlenie rodziny Wygachiewiczów z Golęczewa. Wysiedlenie z Golęczewa Wysiedlenia zaczęły się jakoś latem 1941 roku. Pierwsi wysiedleni zostali Janakowski, Styczyński i Cyplik. U nas nie było raczej wywózki do Generalnej…
Henryka Wygachiewicz-Rewers: Wspomnienia cz. 2 – życie szkolne i społeczne
Oto druga część wspomnień golęczewskiej seniorki, nagranych w 2003 roku. Mieszkanka domu przy Tysiąclecia 2a opowiada o golęczewskiej szkole, uroczystościach i zabawach w gospodzie, a także o zwyczaju chodzenia „po proszonym”. Życie szkolne W ciągu roku szkolnego wciąż coś się działo. Wrzesień, październik i na 11 listopada już akademia. Na…
Henryka Wygachiewicz-Rewers: Wspomnienia cz. 1 – relacje z niemieckimi sąsiadami
W kwietniowy dzień 2003 roku ze śp. Henryką Rewers rozmawiał Damian Weymann, pytając o wspomnienia z przedwojennego Golęczewa i wysiedlenie podczas II wojny. Po ponad 20 latach, na podstawie nagrania z tego wywiadu, zredagowałem wybrane fragmenty o życiu w Golęczewie. To prawdziwy skarb – bezpośrednia relacja świadka tamtych odległych już…
56 wieków historii: Danuta Żurkiewicz o badaniach grobowców w Lesie Sobockim
O odkryciu pięciu grobowców kultury pucharów lejkowatych w lesie koło Golęczewa pisaliśmy już w 2021 roku. Teraz, specjalnie dla czytelników strony goleczewo.com, o prowadzonych tam badaniach opowiada dr Danuta Żurkiewicz z Wydziału Archeologii Uniwersytetu Adama Mickiewicza. Kto i jak odkrył grobowce? Grobowce w Sobocie zostały odkryte „zdalnie” w 2018 roku,…
„Golęczewo – Architecture of Conflict and its Aftermath” – historia i współczesność w pejzażu wsi
Mamy kolejną publikację naukową o architekturze Golęczewa. Tym razem naszą wsią zainteresował się dr Piotr Zierke, adiunkt na Politechnice Poznańskiej i prodziekan ds. studenckich tejże uczelni. Zapytałem autora artykułu „Golęczewo – architektura konfliktu i jego następstw”, co sprawiło, że zajął się fenomenem wzorcowej wsi Golenhofen. Artykuł „Golęczewo – Architecture of…
1880: Ksiądz Grabowski, oficer Bayer i Kulturkampf
Przenosimy się w czasy początku Kulturkampfu – walki państwa pruskiego z Kościołem katolickim, która w Poznańskiem często łączyła się ze zwalczaniem polskości jako takiej. W Chludowie jako wikary pracuje ksiądz Józef Grabowski, szykanowany przez pruską administrację. Jednocześnie, utrzymuje świetne stosunki z Niemcem, protestantem, właścicielem dóbr golęczewskich – Theodorem Bayerem. Urodzony…
Edward Wojciechowski, Czesław Fijak – przywrócić twarze ofiar wojny
Na pamiątkowej tablicy pod figurą NMP widnieje kilka nazwisk polskich ofiar II wojny światowej. Dwie z nich odnajdziemy na fotografii z rodzinnego archiwum Jerzego Maciaszka. Rodzina Wojciechowskich sprowadziła się do Golęczewa prawdopodobnie w 1922 roku, wkrótce po narodzinach syna Edwarda. Wojciech i Julianna z d. Kolata kupili gospodarstwo i dom…
1908: Opis Golenhofen, czyli skąd przybyli osadnicy
W literaturze, w tym także prasie niemieckiej sprzed I wojny światowej, można znaleźć różne i sprzeczne informacje o pochodzeniu osadników, sprowadzonych do wsi wzorcowej Golenhofen. Na przykład, że niektórzy przybyli z Bośni; lub też że wśród nich nie było miejscowych Niemców, bo byli zbyt skłonni do polonizacji. Z poszukiwań w…
1940: Naziści filmują w Golęczewie
Zachowane filmowe ujęcia z czasów II wojny, nawet w większych miastach, należą do rzadkości. Myśl o tym, że gdziekolwiek istnieje tak stare nagranie z Golęczewa, wydawałaby się nierealna. A jednak! W propagandowym filmie, nakręconym na zlecenie NSDAP i Reichsjugendführung, odnalazłem kilkunastosekundowy fragment nagrany w okupacyjnym Golenhofen. Niemy film „Ostland -…
Irena Kuberacka-Kozieł: Wspomnienie o rodzinie Wolter
Niemiecka rodzina Wolter mieszkała do 1945 roku w skromnym domu na ul. Tysiąclecia 4. W czasie wojny pracowała u nich Irena Kuberacka(-Kozieł). Wspomnienie o pracy u Wolterów, zachowane w pamięci rodziny, pokazuje jak trudnych wyborów musieli ludzie dokonywać podczas wojny – również Niemcy. Informacje spisała ze wspomnień rodziny wnuczka Ireny,…
1945: Golęczewianie dobijają hitlerowskiego gada
To było dokładnie 80 lat temu. 19 stycznia 1945 roku niemiecka ludność uciekła z Golęczewa przed nadciągającym frontem. Kilka tygodni później między Golęczewem i Zielątkowem rozegrała się bitwa z niedobitkami niemieckiego wojska, wycofującymi się z oblężonego Poznania. W walkach uczestniczyły dziesiątki golęczewian. Do tego czasu przenosi nas relacja, zawarta w…
Tak odkrywałam Golęczewo – wywiad z Marią Bajer
Maria Bajer. Nauczycielka w golęczewskiej szkole (w latach 1994 – 2000 jej dyrektorka), autorka i redaktorka licznych publikacji o historii wsi, inicjatorka powołania i wieloletnia prezeska Stowarzyszenia Golęczewian, animatorka i organizatorka wielu zdarzeń i działań (m.in. przyjęcia do golęczewskich domów matek z dziećmi, które dotknęła powódź 1997 roku oraz dwukrotnych…
1838: Pogrzeb Jana Gorczyczewskiego, właściciela Golęczewa
Jan Gorczyczewski nabył majątek w Golęczewie prawdopodobnie między 1817 a 1820 rokiem. Wsławił się nieprzejednaną postawą wobec planów uwłaszczenia chłopów w Poznańskiem (pisał o tym Marian Bajer w swojej pracy „Dwaj Golęczewianie opisani przez historyków”). Okazuje się, że była to całkiem znamienita i zasłużona postać, o czym świadczy zamieszczony poniżej…
Korzeniewscy: z Golęczewa na nieludzką ziemię w Uzbekistanie
Przed niemal stuleciem Mieczysław i Jadwiga Korzeniewscy przez kilka lat mieszkali w Golęczewie. Tragiczną historią tej rodziny podzielił się ich prawnuk, Michał Rzepka. Mieczysław Korzeniewski (ur. w 1884 r. w Żninie) był znanym działaczem społeczno-politycznym. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości wszedł w skład władz Komitetu Obrony Górnego Śląska, organizacji patriotycznej…
1940: Wehrmacht w Golęczewie i Ocieszynie
Jest mroźny luty, kilka miesięcy po niemieckiej inwazji na Polskę. Nieznany żołnierz w mundurze Wehrmachtu odwiedza Golenhofen, Truppenfeld czyli Chludowo, a następnie Augenfelde, zwane niegdyś Ocieszynem. Robi pamiątkowe zdjęcia. Ponad 80 lat później album żołnierza trafia do rąk handlarza w Kanadzie. Ten wystawia zbiór fotografii na portal aukcyjny – każde…
Paul Fischer – portret i nekrolog
Jako szef rady budowlanej Komisji Osadniczej Paul Fischer miał decydujący wpływ na projekt wzorcowej wsi w Golęczewie i na architekturę poszczególnych domów. Od lat poszukiwałem bezskutecznie zdjęcia tego człowieka. I wreszcie się udało. Portret Fischera w czasopiśmie „Ostland” z 1915 roku związany jest z późniejszym, „post-poznańskim” okresem jego życia. W…
„The Invention of Indigenous Architecture” – o niemieckiej architekturze „rodzimej” w Golęczewie i… Namibii
Fenomen niemieckiej wsi wzorcowej w Golęczewie wciąż stanowi przedmiot zainteresowania naukowców z różnych stron świata. Golenhofen to jeden z bohaterów pracy profesora uniwersytetu w szwajcarskiej Bazylei – Kenny’ego Cupersa. Artykuł „The Invention of Indigenous Architecture” analizuje, jak trend „rodzimości” w architekturze niemieckiej w XIX i na początku XX wieku był…
1893: Przestępstwo za 10 fenigów
Pruski wymiar sprawiedliwości był znany ze swojej drobiazgowości, ale trafić do sądu za kradzież kilku topolowych gałązek? A jednak to przydarzyło naprawdę. Przeczytajmy, co donosi Posener Zeitung z 29 października 1893 roku. 27 marca (1893 r.) parobek od koni Józef Sklepik był w drodze z Golenczewa do Chludowa. Odciął od…
Niemcy besarabscy w Golęczewie
31 sierpnia br. naszą wieś odwiedzili przedstawiciele Bessarabiendeutscher Verein – stowarzyszenia upamiętniającego tradycje społeczności Niemców besarabskich. Ich wizyta, w przeddzień rocznicy napaści Niemiec na Polskę, była okazją do rozmowy o pobycie kilku rodzin z tej grupy w trakcie II wojny światowej w Golęczewie. W latach 1940-1942, na mocy decyzji niemieckich…
1910: Tak Golęczewo bawiło się na szkolnym festynie
W urzędowych czasopismach zdarzają się perełki. Wydanie Kreisblatt des Kreises Posen-West (urzędowej gazety powiatu zachodniopoznańskiego) z 4 sierpnia 1910 zawiera obszerną i barwną relację ze szkolnego święta w Golenhofen. Są tu opisy zabaw, a także podniosła atmosfera święta ku czci cesarza. Przenieśmy się do wakacyjnego Golęczewa z roku 1910… (tłumaczenie…
Album rodziny Arwa z Tysiąclecia 8b
Skromny, nieistniejący już budynek nad stawem był do 1945 r. w posiadaniu niemieckiej rodziny Arwa. W kwietniu br. odezwała się do mnie pochodząca z tej rodziny pani Sybille Zschorn z domu Arwa. Dzieki niej możemy oglądać zdjęcia sprzed niemal 100 lat. Rodzina „Arwów znad stawu”, podobnie jak inne o tym…
Bruno De Cordier: o Golęczewie po niderlandzku
15 maja br. na niderlandzkojęzycznym portalu Historiek.net ukazał się artykuł o historii Golęczewa. Jego autor, Bruno De Cordier, profesor uniwersytetu w Gandawie, podczas pisania artykułu korzystał z treści ze strony goleczewo.com, oraz odwiedził naszą wieś w kwietniu. O wrażenia zapytałem go w krótkim wywiadzie. Tytuł artykułu to „Golenhofen, een ‘Duits…
Radliniec: kuzyn Golęczewa pod Jarocinem
Modelowa niemiecka wieś – jak Golęczewo, ale jakże inna. 13 gospodarstw, budynki z czerwonej cegły, wszystkie podobne do siebie. Bo też powstały w zupełnie innej epoce niż Golenhofen. Radliniec, położony wśród bezkresnych pól między Nowym Miastem nad Wartą i Jarocinem, wyróżnia się spośród innych wielkopolskich wsi. Widać, że wieś powstała…
Coś poszło nie tak. Proszę odświeżyć stronę i/lub spróbować ponownie.
Golęczewo 
Musisz być zalogowany, aby dodać komentarz.