1940: Naziści filmują w Golęczewie

Zachowane filmowe ujęcia z czasów II wojny, nawet w większych miastach, należą do rzadkości. Myśl o tym, że gdziekolwiek istnieje tak stare nagranie z Golęczewa, wydawałaby się nierealna. A jednak! W propagandowym filmie, nakręconym na zlecenie NSDAP i Reichsjugendführung, odnalazłem kilkunastosekundowy fragment nagrany w okupacyjnym Golenhofen.

Niemy film „Ostland – deutsches Land” (Wschodnia kraina – niemiecki kraj”) z 1940 roku przedstawia nabyte w wyniku wojennej agresji, a świeżo przyłączone do Rzeszy, “odwiecznie niemieckie” tereny wschodnie. Oglądamy więc miasta (od Poznania do Gdańska), wiejskie sceny I krajobrazy. Negatywnym bohaterem jest pokonana Polska – prymitywni chłopi, zaniedbane gospodarstwa, mordy na Niemcach, Żydzi… W innej kopii filmu pojawiają się także sielskie sceny z wiejskiego obozu Hitlerjugend.

Jak wynika z opisu, film został przygotowany na zlecenie kierownictwa propagandy nazistowskiej partii NSDAP oraz Reichsjugendführung – nadrzędnego organu sprawującego pieczę nad Hitlerjugend. Twórcą filmu był Oberstammführer Otto Stoll z Berlina, a całość wyprodukowało szczecińskie studio Foto-Vogt.

“Deutsche Bauernhöfe durchsetzen die Landschaft” (krajobraz usiany jest niemieckimi gospodarstwami) – tak zaczynają się ujęcia nakręcone w Golęczewie. Ta część trwa całe 16 sekund i prezentuje cztery domy, zachowane zresztą w doskonałym stanie do dziś. Można zadać sobie pytanie, dlaczego filmowcy przyjechali akurat tutaj. Zapewne ktoś odpowiedzialny za wybór miejsca wiedział, że domy w Golęczewie zrobią doskonałe wrażenie. Swoją drogą, dwa z nich były wówczas zamieszkane faktycznie przez Niemców, a dwa – przez Polaków.